Killlibericht 408 - Killifish Nederland

<strong>408</strong> KILLI - BERICHT<br />

Simpsonichthys costai<br />

Uitspraak :<br />

Sim - soo - nigt - tis kos - taa - ie<br />

45<br />

(Lazara, 1991)<br />

Betekenis van de wetenschappelijke naam :<br />

Simpsonichthys : Genoemd naar Dr. Charles J. Simpson, San Francisco; het<br />

Griekse ichthys betekent vis<br />

costai : Genoemd naar Luis de Camargo Costa uit Aruana in<br />

Brazilië, die deze vis heeft ‘ontdekt’

---

Eerstbeschrijving:<br />

Lazara, K. J. (1991): Cynolebias lacortei, Cynolebias costai and Cynolebias aruana. Three<br />

new species of cloud fish from Brazil (Teleostei, Cyprinofontiformes, Rivulidae). Journal of<br />

the American <strong>Killifish</strong> Association, 23(4): 139 - 152.<br />

Type lokaliteit:<br />

‘Brazil, State of Goias, Aruana, temporary pool’. Een tijdelijke poel dus bij Aruana, een<br />

plaats in de staat Goias in centraal Brazilië.<br />

Opmerkingen:<br />

Luis de Camargo Costa, afkomstig uit Aruana, en de Amerikaanse killivis liefhebber<br />

Rosario LaCorte verzamelden deze kleine, nogal afwijkende soort in een tijdelijke poel in de<br />

omgeving van Aruana. Deze vis raakte in de hobby bekend onder de namen Cynolebias<br />

spec. ‘GO-2’ (GO = Goias), Cynolebias ‘costae’ of Cynolebias ‘Luiscostai’.<br />

Lazara plaatste deze soort indertijd in het genus Cynolebias. In die jaren een soort<br />

vergaarbak, waar alle seizoensvissen uit oostelijk Zuid Amerika in geplaatst werden. Totdat<br />

Wilson Costa alle Zuid-Amerikaanse killi’s aan een vergelijkend onderzoek onderwierp, en<br />

in 1996 C. costai in het genus Simpsonichthys plaatste.<br />

Synoniemen:<br />

Cynolebias spec. GO-2<br />

Cynolebias ‘costae’, in Baker (1990); nomen nudum<br />

Cynolebias ‘Luiscostai’<br />

Cynolebias costai Lazara, 1991<br />

Simpsonichthys costai, in Costa (1996)<br />

Systematiek:<br />

Orde : Cyprinodontiformes Berg, 1940<br />

Onderorde : Aplocheiloidei Bleeker, 1860<br />

Familie : Rivulidae Myers, 1925<br />

Onderfamilie : Cynolebiinae Hoedemna, 1961<br />

Tribus : Simpsonichthyina Costa, 1998<br />

Genus : Simpsonichthys Carvalho, 1959<br />

Species : costai (Lazara, 1991)<br />

Engelse naam:<br />

Green oval cloud fish<br />

De engelse naam is afgeleid op de ovale vorm van de metallic blauwe of groen band in de<br />

rug– en aarsvin.<br />

Grootte:<br />

Het grootste mannetje in de type serie mat 19.8 mm van snuit tot staart, bij een totale lengte<br />

van 25.2 mm. Het vrouwtje mat 17.4 mm standaard lengte.<br />

Morfologische en meristische gegevens:<br />

De rugvin van het mannetje telt 20-23 vinstralen, en die van het vrouwtje 15-17. De aarsvin<br />

van het mannetje heeft 23-26 vinstralen en die van het vrouwtje 20-22. Simpsonichthys<br />

costai telt 24-26 schubben op het lichaam(lengterichting).<br />

Ze hebben een doorlopend neuromastenatroon op de kop.<br />

46

---

Beschrijving:<br />

Klein blijvende soort met afgeronde vinnen. Door de transparante staartvin te onderscheiden<br />

van alle andere soorten van het genus.<br />

Het lichaam van het mannetje is donkerbruin tot bijna zwart, overgaand in donker<br />

blauwzwart, wanneer het mannetje in paarconditie komt. Op de bovenste helft van het<br />

lichaam zijn een aantal lichtblauwe, iriserende vlekken aanwezig. De rugvin en de aarsvin<br />

zijn donkerbruin tot zwart van kleur, die eveneens blauwzwart worden wanneer de dieren in<br />

paarconditie komen. Rug– en aarsvin hebben een smalle, lichtblauwe, iriserende,<br />

submarginale band, binnen een diep zwarte rand. Aan de basis hebben rug– en aarsvin enkele<br />

kleine, iriserende, blauwe stippen. De buikvinnen zijn ook donker van kleur met een<br />

iriserende, blauwe band. Borstvinnen en de staartvin zijn transparant kleurloos.<br />

Over het oog loopt een verticale, donkere band.<br />

De vrouwtjes zijn bruin met onregelmatig geplaatste, donker grijze vlekken op de flanken.<br />

De ongepaarde vinnen zijn transparant en kleurloos op enkele grijze vlekken aan de basis na.<br />

Ook de vrouwtjes hebben een donkere, verticale band over het oog.<br />

Verspreiding en habitat:<br />

Simpsonichthys costai wordt gevonden in tijdelijke poelen en moerassen in het midden– en<br />

bovenstroomgebied van de Rio Araguaia, zowel op de linker– als op de rechteroever, in de<br />

omgeving van Aruana (= type localiteit) en Formoso, op de Braziliaanse hoogvlakte in de<br />

staat Goias in centraal Brazilië. Bovendien is deze soort gevonden in de omgeving van<br />

Cocalinhos, in de staat Mato Grosso.<br />

Luis Costa en Rosario LaCorte hebben in april 1983 in de tijdelijke poel bij Aruana, naast<br />

costai ook nog een tweetal andere seizoensvissen gevangen, die Lazara in 1991 in hetzelfde<br />

47

---

artikel beschreef als Cynolebias lacortei en Cynolebias aruana. Na de revisies van Wilson<br />

Costa luisteren deze naar de namen Maratecoara lacortei en Plesiolebias aruana.<br />

Ruud Wildekamp, die deze poel in 1993 met Ton Cooymans en een poel 7 km vanaf Aruana<br />

richting Peixe (= dezelfde?) naast bovengenoemde drie soorten ook nog de seizoensvissen<br />

Pituna compacta en Moema rubromarginatus, het karperzalmpje Poecilobrycon amandae en<br />

de roofzalm Hoplias malabaricus.<br />

Kweek en verzorging:<br />

Deze klein blijvende soort kan gehouden worden in een klein aquarium van 10-15 liter met<br />

een laag turfmolm op de bodem, of misschien beter in een pot of bak die in het aquarium<br />

geplaatst wordt.<br />

Deze kleine vis dient gevoerd te worden met passend klein voer zoals kleine watervlooien,<br />

cyclops en pekelkreeftjes.<br />

De dieren duiken geheel in de turf om hun eieren af te zetten. Na één of twee weken de turf<br />

verwijderen en drogen op de voor seizoensvissen gebruikelijke manier.<br />

Na 5-6 maanden incubatietijd kan de turf worden opgegoten met koel water. De jongen<br />

komen normaal gesproken binnen het uur uit de eieren en kunnen gevoerd worden met pas<br />

uitgekomen pekelkreeftjes en ander klein voer zoals microaaltjes e.d. De groei is relatief<br />

langzaam en ze worden geslachtsrijp op een leeftijd van 2-3 maanden. Wees voorzichtig met<br />

water verversen. Vaker een klein beetje is beter dan grote hoeveelheden in één keer.<br />

Tekst: Tonnie Woeltjes.<br />

Foto: Ruud Wildekamp: wildvang mannetje van Aruana<br />

Literatuur:<br />

Costa, W. J. E. M. (1995): Pearl killifishes, the Cynolebiatinae. Systematics and<br />

biogeography of the Neotropical annual fish subfamily (Cyprinodontiformes: Rivulidae).<br />

T.F.H. Publications, Neptune City. 128 pp.<br />

Costa, W. J. E. M. (1996): Phylogenetic and biogeographic analysis of the Neotropical<br />

annual fish genus Simpsonichthys (Cyprinodontiformes: Rivulidae). Journal of Comparative<br />

Biology, 1(3/4): 129-140.<br />

Costa, W. J. E. M. & D.T.B. Nielsen (1997): A new genus and species of annual fish<br />

(Cyprinodontiformes: Rivulidae) from the Araguaia basin, central Brazil. Ichthyological<br />

Explorations of Freshwaters, 7(3): 257-265.<br />

Wildekamp, R.H. (1995): Cynolebias costai Lazara 1991. Pp. 197-198 in: A world of killies,<br />

atlas of the oviparous cyprinodontiform fishes of the World. Vol. II. Merrifield Place,<br />

Indiana, USA: American <strong>Killifish</strong> Association. 384 pp.<br />

48