24.02.2013 Views

Nombre latín a raíz tzotzil

Nombre latín a raíz tzotzil

Nombre latín a raíz tzotzil

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Abies guatemalensis; toj(2)<br />

Abronia ochoterenai; ch'ix<br />

Abutilon purpusii; tz'oban<br />

Acacia angustissima; xaxib<br />

Acacia cornigera; choj(2)<br />

Acacia farnesiana; ch'ix, sak<br />

Acacia pennatula; kevrajacha<br />

Acacia pringlei; vamuch<br />

Acaena elongata; uch'(1)<br />

Acalypha arvensis; ixtol, tzuk<br />

Acalypha botteriana; ixtol, tzuk<br />

Acalypha hispida; kil<br />

Acalypha macrostachya; lin(1)<br />

Acalypha mollis; lin(1)<br />

Acalypha setosa; tzuk, ; ixtol<br />

Acalypha unibracteata; tzoj(1)<br />

Acanthocereus horridus; ch'ix<br />

Acanthoscelides sp.; chon(2)<br />

Accipiter cooperi; xik(1)<br />

Accipiter striatus; xik(1)<br />

Acer negundo ssp. mexicanum;<br />

sak<br />

Achimenes cettoana; kampana<br />

Achimenes grandiflora; kampana<br />

Achimenes longiflora; kampana<br />

Acourtia nudicaulis; nekeb<br />

Acrocinus sp.; chon(2)<br />

Acrocomia mexicana; nap<br />

Acrosticum danaeifolium; tzib<br />

Actitis macularia; ach'(2),<br />

me`(2),<br />

Adenocalyma apurense; te`(1)<br />

Adiantum andicola; tzib<br />

Adiantum concinnum; tzib<br />

Adiantum poirettii; tzib<br />

Aegolius ridgwayi; kux(3)<br />

Aegopogon centroides; k'un<br />

Aeschynomene compacta; olnob<br />

Aeschynomene purpusii; olnob<br />

Agapanthus africanus; asasena<br />

Agaricus campestris; moni`<br />

Agave americana; met<br />

Agave brachystachys; ch'upak',<br />

tub(1)<br />

Agave chiapensis; met<br />

Agave sisalana; ak'ubal, chi(1)<br />

Agelaius phoeniceus; bak<br />

Ageratina bustamenta; ch'a(5)<br />

Ageratina ligustrina; ch'a(5)<br />

Ageratina mairetiana; ch'a(5)<br />

Ageratina petiolaris; ak'ubal<br />

Ageratina pringlei; ak'ubal,<br />

ch'a(5)<br />

Ageratum echioides; chivo<br />

<strong>Nombre</strong> <strong>latín</strong> a <strong>raíz</strong> <strong>tzotzil</strong><br />

Ageratum houstonianum; nap'<br />

Agonandra racemosa; turasnu<br />

Agouti paca; vol<br />

Agrocybe sp.; chechev<br />

Aldama dentata; ok(1), pilix<br />

Allium ascalonicum; tu(1)<br />

Allium cepa; tu(1)<br />

Allium kunthii; tu(1)<br />

Allium sativum; axux<br />

Allium scorodoplasmum; axux<br />

Alloispermum scabrum; k'on<br />

Alnus acuminata ssp. arguta; nok<br />

Alnus jorullensis; nok<br />

Alonsoa meridionalis; chan(2)<br />

Alouatta villosa; batz', max(1)<br />

Aloysia chiapensis; chivo<br />

Alternanthera laguroides; k'as<br />

Alvaradoa amorphoides;<br />

kamaron<br />

Amanita caesarea; yuy<br />

Amanita muscaria; yuy<br />

Amanita vaginata; yuy<br />

Amanita sp.; yuy<br />

Amaranthus hybridus; ch'u<br />

Amarrylis belladonna; liryo<br />

Ambrosia cumanensis; altamixa<br />

Amelanchier denticulata;<br />

mantzana<br />

Amelanchier nervosa; mantzana<br />

Ammi majus; enkaje<br />

Ampelocissus acapulcensis;<br />

ve`(1)<br />

Ampelopsis mexicana; ch'i,<br />

tz'usub<br />

Anagallis arvensis; pox<br />

Andropogon bicornis; jobel<br />

Andropogon glomeratus; jobel<br />

Anemia adiantifolia; tzib<br />

Anemia phyllitidis; tzib<br />

Anemopaegma puberulum;<br />

memela, te`(1)<br />

Annona cherimola; k'evex<br />

Annona diversifolia; k'evex<br />

Annona purpurea; k'evex<br />

Annona reticulata; k'evex<br />

Anoda cristata; pox<br />

Anogramma leptophyla; tzib<br />

Anolis sp.; utz'utz'<br />

Anthericum eleutherandum;<br />

ch'upak'<br />

Anthericum vestitum; ch'upak'<br />

Anthurium schlechtendalii;<br />

jabnal, pom(2)<br />

Antigonon flavescens; te`(1),<br />

tz'usub<br />

Antigonon guatemalense;<br />

kanava(2)<br />

Aphelocoma unicolor; jex<br />

Apis melliflora; chon(2),<br />

mermejo<br />

Apium leptophyllum; kulantu<br />

Aplexa sp.; at(1)<br />

Aploleia multiflora; tz'emeni`<br />

Ara macao; mo`och(2)<br />

Arachis hypogaea; chenek'<br />

Aralia humilis; ama<br />

Aratinga canicularis; ch'el<br />

Arbutus xalapensis; on<br />

Arceuthobium globosum; ikatz<br />

Ardisia escallonioides; ch'it(3)<br />

Aristida schiedeana; tzoj(1)<br />

Aristolochia maxima; vako<br />

Aristolochia sericea; vako<br />

Armilllaria mellea ; hechev<br />

Arracacia bracteata; ama<br />

Arracacia nelsonii; ama<br />

Arthraxon quartinianus; k'un<br />

Arundinella deppeana; puj(1)<br />

Arundo donax; aj(1)<br />

Asclepias curassavica; pojov<br />

Asparagus setaceus; kil<br />

Asplenium monanthes; tzib<br />

Aster bullatus; markarita, nich<br />

Ateles geoffroyi; max(1)<br />

Atlapetes gutturalis; k'ov<br />

Atlapetes gutturalis ; /Pat Osil/<br />

k'on<br />

Auricularia auricularis; chikin<br />

Auricularia sp.; chikin<br />

Autolyca sp.; ka`(1), kuch(1)<br />

Avena fatua; avena<br />

Avena sativa; avena<br />

Baccharis glutinosa; chilkat<br />

Baccharis glutinosa ; /La<br />

Milpería/; chilkat<br />

Baccharis serraefolia; pox<br />

Baccharis trinervis; arsyal<br />

Baccharis vaccinioides; mes<br />

Bacopa monnieri; bertulaka<br />

Bambusa vulgaris var. vittata;<br />

otot<br />

Bambusa vulgaris var. vulgaris;<br />

otot<br />

Barisia moreleti; chan(2)<br />

Barleria micans; ixtol, tzuk<br />

Bassiliscus vittatus; t'er, telex<br />

Bauhinia divaricata; voy(1)<br />

1


Bauhinia pauletia; voy(1)<br />

Bauhinia ungulata; voy(1)<br />

Begonia biserrata; val<br />

Begonia fischeri var. tovarensis;<br />

val<br />

Begonia oaxacana; val<br />

Beilschmiedia riparia; tzitz(2)<br />

Berula erecta; kulantu, nich<br />

Beta vulgaris; metabel<br />

Beta vulgaris var. cicla; 'aselka<br />

Bidens aurea; matas<br />

Bidens bicolor; k'on, matas<br />

Bidens humilis; matas<br />

Bidens ostruthioides; ch'oliv,<br />

k'on, matas<br />

Bidens pilosa; matas, matz'ul<br />

Bidens triplinervia; matas<br />

Billbergia pallidiflora; ech'(2)<br />

Bixa orellana; vo`ox<br />

Blechum brownei; k'as<br />

Blepharodon mucronatum; pojov<br />

Boa constrictor; bolera<br />

Bocconia arborea; ama, kamusa<br />

Bocconia frutescens; ama,<br />

kamusa<br />

Boerhaavia diffusa; nex(2)<br />

Boerhaavia erecta; nex(2)<br />

Boldoa purpurascens; bertulaka<br />

Boletus affinis; sekub<br />

Boletus sp.; sekub<br />

Bomarea acutifolia; at(1)<br />

Bomarea hirtella; at(1)<br />

Bombus formosus; von<br />

Bombus sp.; von<br />

Borago officinalis; boraja<br />

Borreria laevis; alavena, pem(2)<br />

Bothrops atrox; navuyaka<br />

Bougainvillea buttiana; kil<br />

Bougainvillea glabra; kil<br />

Bourreria huanita; ik'(2)<br />

Bouteloua media; tzoj(1)<br />

Bouvardia longiflora; kampana<br />

Brachiaria reptans; tzun(2)<br />

Brachygastra sp.; kitara, varach<br />

Brahea dulcis; xan(1)<br />

Brahea nitida; xan(1)<br />

Brassica campestris; napux<br />

Brassica juncea; mustisya<br />

Brassica nigra; mustisya<br />

Brassica oleracea var. acephala;<br />

itaj<br />

Brassica oleracea var. botrytis;<br />

koliflor<br />

Brassica oleracea var. capitata;<br />

itaj<br />

Brassica oleracea var.<br />

gongyloides; kolinabo<br />

Brassica rapa; napux<br />

Brickellia scoparia; tzutz<br />

Bromelia hemisphaerica; paxak'<br />

Bromelia pinguin; paxak'<br />

Bromelia plumieri; paxak'<br />

Bubo virginianus; ichin<br />

Bucida macrostachya; kachu<br />

Buddleia americana; tzel(5)<br />

Buddleia crotonoides; tzel(5)<br />

Buddleia crotonoides ssp.<br />

amplexicaulis; tzel(5)<br />

Buddleia nitida; tzel(5)<br />

Buddleia skutchii; tzel(5)<br />

Buettneria aculeata; makom<br />

Bufo valliceps; amuch, me`(2),<br />

Bumelia obtusifolia var.<br />

buxifolia; isim<br />

Bunchosia montana; te`(1)<br />

Bursera bipinnata; pom(2)<br />

Bursera excelsa; pom(2)<br />

Bursera steyermarkii; pom(2)<br />

Buteo nitidus; xik(1)<br />

Byrsonima crassifolia; nantzi`<br />

Caesalpinia exostemma; nich<br />

Caesalpinia pulcherrima; nich<br />

Calathea soconuscum; ch'uch'(1)<br />

Calcophyllum candidissimum;<br />

kanela<br />

Calea urticifolia; ch'a(1)<br />

Calliandra confusa; ch'ich'<br />

Calliandra grandiflora; ch'ich'<br />

Calliandra houstoniana; ch'ich'<br />

Calliandra portoricensis; xaxib<br />

Calliandra tetragona; xaxib<br />

Calochortus ghiesbreghtii ; tu(1)<br />

Calocitta formosa; alperes<br />

Calonyction aculeatum; puyu`<br />

Calopogonium caeruleum ;<br />

chenek'<br />

Calvatia sp.; chol, putz<br />

Calyptocarpus wendlandii; jol(2)<br />

Calyptranthes chiapensis; bak<br />

Campelia zanonia; tz'emeni`<br />

Campyloneurum angustifolium;<br />

tzib<br />

Campyloneurum xalapense; tzib<br />

Campylorhynchus zonatus;<br />

chinkataranka<br />

Canavalia glabra; pek', te`(1)<br />

Canavalia hirsutissima; chenek',<br />

ok'(1), pek'<br />

Canavalia villosa; pek'<br />

Canis latrans; ok'(2)<br />

Canna edulis; ch'uch'(1)<br />

Cannabis sativa; marivana<br />

Cantharellus sp.; mana<br />

Caprimulgus ridgwayi; chuk<br />

Caprimulgus vociferus;<br />

kurkuvich'<br />

Capsicum annuum; chiliancho,<br />

ich<br />

Capsicum annuum var.<br />

aviculare; ich<br />

Capsicum pubescens; ich<br />

Cardamine flaccida; nich<br />

Carex polystachya; krus<br />

Carica cauliflora; papaya<br />

Carica papaya; papaya<br />

Carpus caroliniana; tz'utuj<br />

Casearia commersoniana; kajve<br />

Casimiroa edulis; ojov<br />

Cassidix mexicanus; bak<br />

Castilleja arvensis; ak'(2)<br />

Castilleja integrifolia; yal(2)<br />

Cathartes aura; tararan, xulem<br />

Catoferia chiapensis; yox(1)<br />

Cavendishia crassifolia; konkon<br />

Cayaponia attenuata; xavon<br />

Cayaponia racemosa; xavon<br />

Ceanothus coeruleus; pomos<br />

Cecropia peltata; k'orok'<br />

Cedrela oaxacensis; ch'u<br />

Cedrela odorata; mojan<br />

Ceiba pentandra; inop<br />

Celtis iguanea; ch'ix<br />

Cenchrus brownii; mosote<br />

Cenchrus pilosus; mosote<br />

Centaurea cyanus; pinsel<br />

Centropogon grandidentatus;<br />

primon<br />

Centrosema plumieri; ok'(1)<br />

Centrosema pubescens; chenek',<br />

ok'(1)<br />

Centurus aurifrons; baj(1),<br />

tunsarek<br />

Cephalocereus maxonii; oy(2)<br />

Cerrophidion <strong>tzotzil</strong>orum; pech’<br />

Ceryle alcyon; ti`(1), tzak<br />

Cestrum aurantiacum; tu(1)<br />

Cestrum guatemalense; tu(1)<br />

Chamaecrista desvauxii; pox<br />

Chamaecrista nictitans ssp.<br />

disadena var. pilosa; olnob<br />

Chamaedorea concolor; ch'ib<br />

Chamaedorea ernesti-augustii;<br />

ch'ib<br />

Chamaedorea nubium; ch'ib<br />

Chamaesyce densiflora; pojov<br />

Chamaesyce hirta; pojov<br />

Chamaesyce hypericifolia; pojov<br />

Chamaesyce hyssopifolia; pojov,<br />

pox<br />

Chamomilla recutita;<br />

mantzanilya<br />

741


Charadrius vociferus; me`(2)<br />

Cheilanthes farinosa; tzib<br />

Cheilanthes hirsuta; tzib<br />

Cheilanthes lendigera; tzib<br />

Cheiloplecton rigidum; tzib<br />

Chenopodium ambrosioides;<br />

koko`on<br />

Chenopodium murale; ch'u<br />

Chenopodium nuttalliae; ch'u<br />

Chiranthodendron<br />

pentadactylon; k'am<br />

Chloris virgata; kakaxon, potz<br />

Chlorophora tinctoria; mora<br />

Chordeiles minor; jav(2)<br />

Chromolaena collina; ch'a(5)<br />

Chromolaena odorata; krus<br />

Chrysanthemum coronarium;<br />

krisantema<br />

Chrysophyllum caimito; ch'it(3)<br />

Chrysophyllum mexicanum;<br />

ch'it(3)<br />

Chusquea foliosa; ne<br />

Chusquea liebmanni; ne<br />

Cicer arietinum; chenek'<br />

Cinnamomum zeylanicum;<br />

kanelo(1)<br />

Cirsium horridulum; ch'ix<br />

Cirsium mexicanum; ch'ix<br />

Cirsium nigriceps; ch'ix<br />

Cirsium subcoriaceum; ch'ix<br />

Cissampelos pareira; kururin<br />

Cissus cacuminis; tz'usub, ve`(1)<br />

Cissus sicyoides; ve`(1)<br />

Citrullus vulgaris; xantiya<br />

Citrus aurantifolia; elamonix<br />

Citrus aurantium; alaxax<br />

Citrus limetta; lima(1)<br />

Citrus limonia; lima(1),limon<br />

Citrus medica; sila<br />

Citrus reticulata; mantarina<br />

Citrus sinensis; naranja<br />

Clavaria sp.; xul<br />

Clematis dioica; ich<br />

Clematis grossa; ich<br />

Cleome magnifica; pa`(2)<br />

Clethra mexicana; bak<br />

Cleyera theaeoides; k'ox(2)<br />

Clitocybe clavipes; at(1)<br />

Clitoria polystachya; chenek'<br />

Clusia rosea; memela<br />

Cnemidophorus sp.; pat<br />

Cnidoscolus aconitifolius; chaya,<br />

la(2)<br />

Cnidoscolus multilobus; la(2)<br />

Cnidoscolus tubulosus; la(2)<br />

Coaxana purpurea; ama<br />

Cobaea scandens; kampana<br />

Coccoloba barbadensis; karnero<br />

Coccoloba diversifolia; karnero<br />

Coccoloba liebmanii; karnero<br />

Coccoloba mayana; karnero<br />

Coccyzus americanus; ma`(1),<br />

ora<br />

Coccyzus minor; ma`(1), ora<br />

Cochlospermum vitifolium;<br />

putzkuy<br />

Cocos nucifera; koko<br />

Coendu mexicanus; uch(1)<br />

Coffea arabica; kajve<br />

Coleoptera: Hydrophilidae; ch'ul<br />

Colinus virginianus; chintuli`,<br />

vaskis<br />

Collybia dryophila; balon<br />

Collybia sp.; bil,<br />

Cologania broussonettii; ak’(1),<br />

chechev<br />

Cologania glabrior; chenek'<br />

Columba fasciata; ch'achak,<br />

k'ux(3)<br />

Columbigallina passerina;<br />

pulivok<br />

Columbigallina passerina ;<br />

/Naben Chauk/ soltaro<br />

Columbigallina passerina ; /Pat<br />

Osil/ toltora<br />

Comarostaphylos arbutoides; on<br />

Comarostaphylos discolor; on<br />

Combretum fruticosum; te`(1)<br />

Commelina alpestris; tz'emeni`<br />

Commelina coelestis; tz'emeni`<br />

Commelina diffusa; tz'emeni`<br />

Commelina erecta; mis, tz'emeni`<br />

Comocladia guatemalensis;<br />

kachimpa<br />

Conepatus mesileucus; sak<br />

Conium maculatum; enkaje<br />

Conocybe sp.; at(1)<br />

Conopholis americana; ajan<br />

Contopus pertinax; p'okoyo`,<br />

totz(1), ulixpipi`<br />

Conyza chilensis; chikaryo<br />

Coprinus comatus; at(1)<br />

Coragyps atratus; xulem<br />

Corchorus siliquosis; sat<br />

Cordia alliodora; be<br />

Cordia dentata; nankipu<br />

Cordia dodecandra; nankipu<br />

Cordia foliosa; ve`(1)<br />

Cordia spinescens; k'as, ve`(1)<br />

Coreopsis mutica var.<br />

microcephela; k'on<br />

Coriandrum sativum; kulantu<br />

Coriaria thymifolia; lo`(1)<br />

Cornus excelsa; isbon<br />

Corvus corax; joj(1)<br />

Cosmos bipinnatus; kampray<br />

Costus sanguineus; vojton<br />

Cranichis trilobata; tz'emeni`<br />

Crassopetalum parvifolium; pox<br />

Crataegus pubescens; ch'ix,<br />

k'at'ix<br />

Craterellus cornucopoides; at(1),<br />

pila<br />

Crepidotus sp.; kusum<br />

Crescentia alata; tzima`<br />

Crescentia cujete; boch<br />

Crinum amabile; nich<br />

Crocodilus americanus; lagarto<br />

Crocosmia x crocosmiiflora;<br />

bukaro<br />

Crotalaria acapulcensis; ch'aben<br />

Crotalaria incana; ch'aben<br />

Crotalaria mucronata; ch'aben<br />

Crotalaria pumila; ch'aben<br />

Crotalaria quercetorum; ch'aben<br />

Crotalaria sagittalis; pox<br />

Crotalus durissus; chon(2)<br />

Crotalus sp.; chon(2)<br />

Croton ciliatoglandulifer; nap'<br />

Croton draco; bot(2)<br />

Crotophaga sulcirostris; ti`(1)<br />

Crotophaga sulcirostris ; /Naben<br />

Chauk/ tz'ok<br />

Crusea calocephala; pem(2)<br />

Crusea diversifolia; tzitz(2)<br />

Crusea parviflora; pem(2)<br />

Crypturellus cinnamomeus; alak',<br />

pertis, uy(1)<br />

Ctenasaua pectinata; inatab<br />

Ctenasauris similis; inatab<br />

Ctenitis equestris; tzib<br />

Cucumis anguria; ch'um<br />

Cucumis melo var. conomon;<br />

melon<br />

Cucumis melo var. reticulatus;<br />

melon<br />

Cucurbita ficifolia; mail<br />

Cucurbita galeottii; ch'ako`<br />

Cucurbita mixta; sak<br />

Cucurbita moschata; ch'um<br />

Cucurbita pepo var. melopepo;<br />

tz'ol(1)<br />

Cuphea aequipetala; noch<br />

Cuphea cyanea; pom(2)<br />

Cuphea pinetorum; pox<br />

Cupressus benthamii var.<br />

lindleyi; nukul<br />

Curatella americana; vux<br />

Cuscuta corymbosa var.<br />

grandifolia; k'on<br />

Cuscuta tinctoria; k'on<br />

742


Cuscuta yucatana; k'on<br />

Cyanocitta stelleri; jex<br />

Cyathus sp.; ten<br />

Cyclanthera bourgeana; ch'um<br />

Cyclanthera langaei; ch'um,<br />

polotz'<br />

Cydista diversifolia; barsin<br />

Cydonia oblonga; nimpronix<br />

Cymbispatha commelinioides;<br />

tz'emeni`<br />

Cymbispatha commelinoides;<br />

tz'emeni`<br />

Cymbopogon citratus; limon<br />

Cynodon dactylon; kakaxon<br />

Cynoglossum amabile; boraja<br />

Cyperus canus; krus<br />

Cyperus flavus; tu(1)<br />

Cyperus hermaphroditicus; isim,<br />

krus, xan(2), xoj,<br />

Cyperus manimae; krus<br />

Cyperus melanostachyus; ve`(1)<br />

Cyperus niger; krus<br />

Cyperus pallens; krus<br />

Cyperus spectabilis; chikin<br />

Cyperus virens; isim, krus<br />

Cypripedium irapeanum; putz<br />

Cyrtomomium remotisporum;<br />

tzib<br />

Cyrtopodium punctatum; at(1)<br />

Cystoperis fragilis; tzib<br />

Dactyloctenium aegyptium;<br />

kakaxon, sak, ti`(2)<br />

Dactylortyx thoracicus; chintuli`,<br />

ub<br />

Dahlia australis var. chiapensis;<br />

ch'oliv<br />

Dahlia coccinea; ama , ch'oliv,<br />

Dahlia imperialis; ch'oliv<br />

Dalbergia glabra; majáva<br />

Daldinia concentrica; t'ot'<br />

Dalea foliolosa; ixtol, tzuk<br />

Dalea leporina; ixtol, tzuk<br />

Dalea lutea var. gigantea; ixtol,<br />

tzuk<br />

Dalea pinnata; dalya<br />

Dalea sericea; ixtol, tzuk<br />

Dalea tomentosa var.<br />

psoraleoides; ixtol, tzuk<br />

Dalea versicolor; ixtol, tzuk<br />

Dalechampia scandens; ak'(1)<br />

Dalembertia triangularis; jol(2)<br />

Dama virginiana; chij(1)<br />

Daphnopis americana; ak'(1)<br />

Dasymutilla sp.; bolom<br />

Dasypus novemcinctus; ib(1),<br />

kapon, mail, tz’am<br />

Datura candida; kampana<br />

Datura stramonium; makom<br />

Daucus carota; enkaje, kulantu<br />

Daucus carota var. sativa;<br />

sanorya<br />

Daucus montanus; kulantu<br />

Davilla nitida; vux<br />

Delonix regia; machita<br />

Dendranthema morifolium;<br />

espayder, krisantema, pompom<br />

Dendrocopus villosus; ti`(3)<br />

Dendropanax arboreus; tempix<br />

Desmanthus virgatus; olnob<br />

Desmodium amplifolium; tan(1)<br />

Desmodium aparines; tan(1)<br />

Desmodium chiapensis; tan(1)<br />

Desmodium maxonii; tan(1)<br />

Desmodium nicaraguense; tan(1)<br />

Desmodium palmeri; chenek'<br />

Desmodium skinneri; tan(1)<br />

Desmodium strobilaceum; tan(1)<br />

Desmodus rotundus; ch'o, pepen,<br />

sotz'<br />

Dianthus barbatus; k'ak'<br />

Dianthus caryophyllus; klavel,<br />

klavelina<br />

Diastatea micrantha; pox<br />

Dichanthelium laxiflorum;<br />

tzun(2)<br />

Dichondra argentea; chikin<br />

Didelphis marsupialis; uch(1)<br />

Didymaea alsinoides; te`(1),<br />

tz'usub<br />

Digiticalia chiapensis; ama,<br />

jok'(2)<br />

Diglossa baritula; tz'ub<br />

Dioscorea convolvulacea; ne<br />

Dioscorea cymosula var. cinerea;<br />

p'uk(2)<br />

Dioscorea floribunda; ne<br />

Dioscorea nelsonii; p'uk(2)<br />

Dioscorea cf. dugesii; p'uk(2)<br />

Diospyros digyna; uch(2)<br />

Diospyros nicaraguensis; ch'it(3)<br />

Dipholis matudae; tzitz(2)<br />

Diphysa floribunda; k'on<br />

Dodonaea viscosa; bak<br />

Donnellsmithia juncea; kulantu<br />

Dorstenia contrajerva;<br />

kontiyerva<br />

Drymarchon corais; chon(2)<br />

Dryopteris nubigena; tzib<br />

Duchesnea indica; makom<br />

Duranta repens; nimpronix<br />

Echeandia macrocarpa; ch'upak'<br />

Echeandia macrophylla var.<br />

longifolia; ch'upak'<br />

Echeandia parviflora; ch'upak'<br />

Echeveria acutifolia; pox<br />

Echeveria bella; pox<br />

Echeveria mucronata; pox<br />

Echeveria sessiliflora; pox<br />

Echinopepon horridus; ch'um<br />

Ehretia latifolia; ik'(2)<br />

Ehretia tinifolia; nampívo<br />

Eichhornea crassipes; ba(2)<br />

Eira barbara; sak<br />

Elaenia flavogaster ; /Pat Osil/<br />

yarux<br />

Elaphoglossum latifolium; tzib<br />

Elaphoglossum paleaceum; tzib<br />

Eleodes sp.; tu(1)<br />

Eleusine indica; kakaxon<br />

Elionurus tripsacoides; tzoj(1)<br />

Elytraria imbricata; pox<br />

Encyclia cochleatum; uch'(2)<br />

Encyclia ochracea; uch'(2)<br />

Encyclia varicosa; uch'(2)<br />

Encyclia ssp.; uch'(2)<br />

Enterolobium cyclocarpum;<br />

pit(2)<br />

Epidendrum arbuscula; uch'(2)<br />

Epidendrum ciliare; uch'(2)<br />

Epidendrum parkinsonianum;<br />

uch'(2)<br />

Epidendrum radicans; tz'emeni`<br />

Epilachna sp.; chon(2)<br />

Epiphyllum crenatum var.<br />

kimnachii; chikin<br />

Equisetum hymale var. affine; tut<br />

Equisetum myriochaetum; ama<br />

Erigeron karwinskianus; pox<br />

Erodium cicutarium; akuxa<br />

Erodium moschatum; akuxa<br />

Eryngium carlinae; keb<br />

Eryngium ghiesbreghtii; keb<br />

Eryngium guatemalense; nich<br />

Eryngium longirameum; keb<br />

Erythrina chiapasana; ukun<br />

Erythrina goldmanii; ukun<br />

Erythrodes secunda; tz'emeni`<br />

Escobedia guatemalensis;<br />

kampana<br />

Eucalyptus camaldulensis;<br />

kampor<br />

Eucalyptus globulus; kampor<br />

Eugenia acapulcensis; ch'it(3)<br />

Eugenia amatenangensis; ch'it(3)<br />

Eugenia carranzae; ch'it(3)<br />

Eugenia caryophyllus; klavo<br />

Eugenia laughlinii; ch'it(3)<br />

Eugenia yunkeri; ch'it(3)<br />

Euphorbia anychioides; pox<br />

Euphorbia dentata; pojov<br />

Euphorbia francoana; pojov<br />

743


Euphorbia graminea; k'as, pojov<br />

Euphorbia heterophylla; pojov<br />

Euphorbia leucocephala;<br />

mukumu<br />

Euphorbia macropus; pojov<br />

Eysenhardtia adenostylis; yox(1)<br />

Falco sparverius; lik(3)<br />

Felis concolor; leon<br />

Felis pardalis; bolom<br />

Felis weidii; bolom<br />

Felis yagouaroundi; bolom<br />

Fernaldia pandurata; chikin<br />

Festuca amplissima; ch'ix<br />

Ficus carica; ik'ux<br />

Ficus cookii; mutut<br />

Ficus cotinifolia; mutut<br />

Ficus elastica; te`(1), uli`<br />

Ficus glabrata; amat<br />

Ficus glaucescens; amat<br />

Fleischmannia pycnocephalum;<br />

ak'ubal<br />

Foeniculum vulgare; inojo<br />

Fomes sp.; pox<br />

Fuchsia microphylla ssp.<br />

quercetorum; ch'u<br />

Fuchsia splendens; ba(2)<br />

Furcraea guatemalensis; chi(1)<br />

Fuschia paniculata; ich'ak<br />

Galactia acapulcensis; chenek'<br />

Galinsoga quadriradiata; uskun<br />

Galium orizabense; nap'<br />

Galium uncinulatum; nap'<br />

Galphimia glauca; konkon<br />

Garrya laurifolia; ik'(2)<br />

Gaudichaudia albida; k'on<br />

Gaultheria odorata; ojov<br />

Gaya minutiflora; chichol<br />

Genipa caruto; maluk<br />

Geococcyx velox; k'ux(3)<br />

Geococcyx velox; /Apas/; k'a`<br />

Geothlypis trichas; ch'ik(2)<br />

Geranium goldmanii; akuxa<br />

Geranium seemannii; akuxa, k’as<br />

Gnaphalium roseum; pox<br />

Gnaphalium viscosum; pox<br />

Godmania aesculifolia; chenek',<br />

kachu<br />

Gomphrena decumbens; bot'<br />

Gongora ssp.; uch'(2)<br />

Gonolobus prasinanthus; lo`(1)<br />

Gonolobus uniflorus; lo`(1)<br />

Gossypium hirsutum; tuxnuk'<br />

Gouania polygama; kakaxon,<br />

te`(1)<br />

Govenia liliacea; kola<br />

Govenia superba; kola<br />

Greiga oaxacana; paxak'<br />

Gronovia scandens; la(2)<br />

Guazuma ulmifolia; akit<br />

Guettarda macrosperma; barsin<br />

Gymnopodium floribundum var.<br />

antigonoides; pomos<br />

Gynerium sagittatum; aj(1)<br />

Gypsophila elegans; nube<br />

Gypsophila paniculata; nube<br />

Gyrocarpus americanus; xin<br />

Gyroporus castaneus; sekub<br />

Habenaria clypeata; tz'emeni`<br />

Haemotoxylon brasiletto; brasil<br />

Hamelia patens; ich'ak<br />

Haplophyton cinereum; pox<br />

Harpalyce formosa var.<br />

goldmanii; chenek'<br />

Hauya elegans; kanela<br />

Helenium scorzoneraefolia;<br />

sakramentu<br />

Helianthemum glomeratum;<br />

tan(1)<br />

Heliconia librata; lo`(1)<br />

Heliconia schiedeana; lo`(1)<br />

Heliocarpus donnell-smithii;<br />

bot(2)<br />

Heliocarpus mexicanus; bot(2)<br />

Heliotropium angiospermum;<br />

`alavena<br />

Heloderma horridum; me`(2)<br />

Helosis mexicana; ajan<br />

Helvella crispa; at(1)<br />

Helvella lacunosa; at(1)<br />

Hemerocallis fulva; asasena<br />

Hemichaena rugosa; pom(2)<br />

Herissantia crispa; chichol<br />

Herpetotheres cachinnans;<br />

vak(2)<br />

Heterogeomys hispidus; ba(1)<br />

Heteropteris beecheyana; ne<br />

Hibiscus rosa-sinensis; kampana<br />

Hieracium abscissum; tzotz(1)<br />

Hieracium stuposum; tzotz(1)<br />

Hippeastrum bifidum; asasena<br />

Hippeastrum solandriflorum;<br />

asasena<br />

Hippeastrum vittatum; asasena,<br />

nich<br />

Hiraea aff. fagifolia; ak'(1)<br />

Holodiscus argenteus; pomos<br />

Houstonia serpyllacea; mail<br />

Hura polyandra; chin(1)<br />

Hybanthus verbenaceus; pox<br />

Hybenaria quinqueseta; tz'emeni`<br />

Hydnum repandum; mana<br />

Hygrophorus sp.; balon, pix<br />

Hyla walkeri; amuch<br />

Hylocereus undatus; chikin<br />

Hylocharis leucotis; tz'un(2)<br />

Hylocichla mustelina; ch'ix<br />

Hymenea courbaril; ch'il(2)<br />

Hymenocallis riparia; asasena<br />

Hyperbaena mexicana; sik'ol<br />

Hypericum uliginosum; tzitz(2)<br />

Hypomyces lactifluorum; chak(3)<br />

Hypomyces lactifluorum /parásito<br />

de Russula sp./; pix<br />

Hypoxis decumbens; ve`(1)<br />

Hyptis mutabilis; pom(2)<br />

Hyptis suaveolens; ixtol, tzuk<br />

Hyptis tomentosa; pom(2)<br />

Hyptis urticoides; pom(2)<br />

Hyptis verticillata; alavena<br />

Iberis simplex; kopita<br />

Icterus chrysater; tuch'ich'<br />

Icterus maculi-alatus; tuch'ich'<br />

Iguana iguana; inatab<br />

Indigofera miniata; ch'aben<br />

Indigofera mucronata; ch'aben<br />

Indigofera suffruticosa; ch'aben<br />

Indigofera thibaudiana; ch'aben,<br />

olnob<br />

Inga fagifolia; tz'erel<br />

Inga jinicuil; tz'erel<br />

Inga punctata; tz'erel<br />

Inga vera ssp. spuria; chalon,<br />

chenek'<br />

Inga xalapensis; chalon<br />

Iostephane trilobata; nekeb<br />

Ipomoea alba; puyu`<br />

Ipomoea batata; ak'(1)<br />

Ipomoea hederacea; puyu`<br />

Ipomoea lindenii; puyu`<br />

Ipomoea microsticta; amolyo<br />

Ipomoea pauciflora; sak<br />

Ipomoea pedicillaris; puyu`<br />

Ipomoea purpurea; pik'ok'<br />

Ipomoea seducta; puyu`<br />

Ipomoea signata; pik'ok'<br />

Ipomoea suffulta; puyu`<br />

Ipomoea triloba; bikil<br />

Ipomoea tyrianthina; pik'ok'<br />

Ipomoea sp.; puyu`<br />

Iresine angustifolia; k'as<br />

Iresine celosia; koko`on, k'as<br />

Iresine nigra; k'as<br />

Jacquemontia pentantha; puyu`<br />

Jacquinia macrocarpa; maj(1)<br />

Jaltomata procumbens; chichol<br />

Jasminum mesnyi; sak<br />

Jasminum sambac; sak<br />

Jatropha curcas; sal(2)<br />

Juanulloa mexicana; pochok'<br />

Juglans regia; bek'(1)<br />

Junco phaeonotus; tzitzil, yuk(1)<br />

744


Juncus dichotomus; ik'(2)<br />

Juncus ebracteatus; ik'(2)<br />

Juncus effusus; ik'(2)<br />

Juncus marginatus var. setosus;<br />

ik'(2)<br />

Juncus microcephalus; ik'(2)<br />

Juniperus comitana; ok'(2)<br />

Juniperus gamboana; ok'(2)<br />

Kallstroemia rosei; mexa<br />

Kearnemalvastrum lacteum; pak'<br />

Kniphofia uvaria; asasena<br />

Kohleria elegans; pom(2)<br />

Lactarius volemus; chechev,<br />

mana, tzoj(1), yuy<br />

Lactarius sp.; ana, pix<br />

Lactuca graminifolia; at(1)<br />

Lactuca sativa; lechuka<br />

Lagascea helianthifolia; tzojoj<br />

Lagenaria siceraria; jay(1), pul,<br />

tzu<br />

Lamourouxia viscosa; kampana<br />

Lampyridae; kukay<br />

Lantana achyranthifolia;<br />

alavena, ten<br />

Lantana camara; ch'il(2)<br />

Lantana hispida; ch'il(2)<br />

Lasanthiaca fruticosa; top'ol<br />

Lasiacis divaricata; ik'(3)<br />

Lasiacis hispida; chan(2)<br />

Leandra subseriata; jabnal<br />

Lentinus lepideus; sak, tajchuch<br />

Lepechinia schiedeana; chil(4)<br />

Lepidium virginicum var.<br />

pubescens; pich'(3)<br />

Lepiota sp.; at(1)<br />

Leptotila verreauxi; k'ux(3)<br />

Leucaena collinsii; olnob<br />

Leucaena diversifolia; olnob<br />

Leucaena leucocephala; olnob<br />

Leucanthemum vulgare;<br />

markarita<br />

Leucocarpus perfoliatus; chan(2)<br />

Leucophoyx thula; karsa, tzak<br />

Leucopternis albicollis; xik(1)<br />

Liabum andrieuxi; su<br />

Liabum glabrum var.<br />

hypoleucum; su<br />

Licania arborea; yox(1)<br />

Licania platypus; itzompi,<br />

matz'(2)<br />

Licaria peckii; tzitz(2)<br />

Ligustrum lucidum; treno<br />

Lilium candidum; asasena<br />

Linum mexicanum; tzutz<br />

Linum nelsonii; zitz(2)<br />

Linum shiedeanum; tzitz(2)<br />

Lippia cardiostegia; sak<br />

Lippia chiapasensis; sak<br />

Lippia myriocephala; sak<br />

Lippia nodiflora; alavena<br />

Lippia stoechadifolia; alavena<br />

Lippia substrigosa; sak<br />

Lisianthus nigrescens var.<br />

chiapensis; natz'<br />

Litsea glaucescens; tzis<br />

Llavea cordifolia; tzib<br />

Lobelia laxiflora; primon<br />

Loesilia mexicana; pox<br />

Lonchocarpus minimiflorus; tzo`<br />

Lonchocarpus rugosa; tzo`<br />

Lonicera pilosa; kampana<br />

Lopezia langmanniae; k'as, k'un<br />

Lophosoria quadripinnata; tzib<br />

Lophospermum turneri; ventex<br />

Loxocemus sp.; savanero<br />

Ludwigia octovalvis; kampana<br />

Ludwigia peruviana; kampana<br />

Luehea candida; uxnuk'<br />

Luffa cylindrica; jux<br />

Lupinus elegans; chenek'<br />

Lycaste cruenta; uch'(2)<br />

Lycaste ssp.; uch'(2)<br />

Lycianthes ciliolata; ich<br />

Lycianthes lenta; chichol<br />

Lycianthes quichensis; chichol<br />

Lycogala epidendrum; sat<br />

Lycoperdon sp.; chol, o`on , putz<br />

Lycopersicum esculentum var.<br />

cerasiforme; chichol<br />

Lycopersicum esculentum var.<br />

commune; chichol<br />

Lycopodium clavatum; xan(2)<br />

Lycopodium taxifolium; ne,<br />

xan(2)<br />

Lycopodium thyoides; xan(2)<br />

Lycopodium turkheimii; xan(2))<br />

Lygodium venustum; tzib<br />

Lysiloma acapulcensis; suk(2)<br />

Lysiloma auritum; suk(2)<br />

Lysiloma divaricatum; suk(2)<br />

Lysinoe ghiesbreghti; ton(1)<br />

Lythrum lanceolatum; kwenta,<br />

tzutz<br />

Machaerium biovulatum; katu`<br />

Machaerium chiapense; katu`,<br />

`lnob<br />

Machaerium cobanense; katu`<br />

Machaerium riparium; katu`<br />

Macroptilium atropurpureum;<br />

ok'(1)<br />

Mahonia berriozabalensis; k'on<br />

Mahonia volcania; k'on<br />

Malaxis fastigata; jutuju<br />

Malpighia mexicana; paxamum<br />

Malus pumila; kaxlan, mantzana<br />

Malva nicaeensis; pak'<br />

Malva parviflora; pak'<br />

Mammillaria eriacantha; chikin<br />

Mandevilla subsagittata;<br />

ch'uxuv, pojov<br />

Mandevilla tubiflora; ch'uxuv,<br />

pojov<br />

Mangifera indica; manko<br />

Manihot esculenta; tz'in(2)<br />

Manilkara achras; @nankeo<br />

Maranta arundinacea; ch'uch'(1)<br />

Marasmius sp.; chechev, k'abix,<br />

kusum, kusum<br />

Marattia weimanniifolia; tzib<br />

Martynia annua; pox<br />

Mastichodendron capiri var.<br />

tempisque; jovos(1)<br />

Matelea aspera; mikulax<br />

Matelea prosthecidiscus; xin<br />

Matelea sp.; pojov<br />

Matthiola incana; aleli, tz'i`(1)<br />

Mazama americana; jul(2)<br />

Medicago polymorpha; pitzak'<br />

Medicago sativa; alpajo<br />

Megarhyncus pitangua; ch'ituri`<br />

Meiracyllium trinasutum; uch'(2)<br />

Melampodium divaricatum; pilix<br />

Melampodium montanum; k'on,<br />

vach', xin<br />

Melampodium perfoliatum; k'on<br />

Melanerpes formicivorus; baj(1),<br />

tunsarek<br />

Melanerpes formicivorus ; /Apas,<br />

Pat Osil/ reketo<br />

Melanotis caerulescens; k'ub(2)<br />

Melanotis caerulescens ; /Apas,<br />

Naben Chauk/, sak<br />

Melanotis caerulescens ; /Jok'<br />

Ch'enom, Muk'ta Jok'/ lo`(1)<br />

Melia azedarach; paraiso<br />

Melilotus alba; ch'aben<br />

Melilotus indica; ch'aben, pitzak'<br />

Melipona sp.; pom(2)<br />

Melochia tomentosa; sat<br />

Melothria pendula; xantiya<br />

Mentha citrata; arvajaka, avena<br />

Mentha pulegium; alavena<br />

Mentzelia aspera; nap'<br />

Mephitis macroura; poyoy<br />

Merremia aegyptia; puyu`<br />

Merremia umbellata; puyu`<br />

Miconia guatemalensis; jabnal<br />

Miconia mexicana; jabnal<br />

Miconia oligotricha; jabnal<br />

Micropleura renifolia; kerem<br />

Mimosa albida; lotz'<br />

745


Mimosa invisa; leb<br />

Mimosa pigra; axib<br />

Mimulus glabratus; alavena, nich<br />

Momotus mexicanus ; /Naben<br />

Chauk, Apas/ tum(2)<br />

Momotus momota; kul(2), ru,<br />

tum(2)<br />

Monnina xalapensis; pitz'otz'<br />

Monstera acuminata; noch'<br />

Monstera deliciosa; at(1)<br />

Monstera siltepecana; noch'<br />

Montanoa hexagona; ton(1)<br />

Moringa oleifera; jasinto<br />

Morpho sp.; pepen<br />

Morus celtidifolia; saya<br />

Mucuna pruriens var. utilis;<br />

kajve<br />

Muhlenbergia stricta; ch'ix<br />

Muhlenbergia breviluga; ch'ix<br />

Muhlenbergia emersleyi; ch'ix<br />

Muhlenbergia macroura; ana(2)<br />

Muhlenbergia robusta; ch'ix<br />

Muhlenbergia spiciformis; tzoj(1)<br />

Muhlenbergia tenella; k'un<br />

Muntingia calabura; makulixkuat<br />

Mus musculus; ch'o<br />

Musa acuminata x Musa<br />

balbisiana; lo`(1)<br />

Musa textilis; lo`(1)<br />

Mustela frenata; saben<br />

Myadestes obscurus; oresyon,<br />

tak’in<br />

Mycena sp.; at(1), chechev,<br />

k'abix<br />

Myiarchus tuberculifer; p'okoyo`,<br />

ulixpipi`<br />

Myioborus miniatus; tzoj(1)<br />

Myioborus miniatus ; /Jok'<br />

Ch'enom, Muk'ta Jok'/ katal<br />

Myiozetes similis; ch'ituri`<br />

Myrica cerifera; satin<br />

Myriocarpa heterostachya; lin(1)<br />

Myriocarpa longipes; lin(1)<br />

Myriocarpa yzabalensis; lin(1)<br />

Naematoloma sp.; chechev<br />

Nasua narica; kotom(1)<br />

Nectandra coriacea; tzitz(2)<br />

Nerium oleander; patax<br />

Nicotiana tabacum; moy<br />

Ninia diadenata; chon(2)<br />

Ninia sebae; chon(2)<br />

Nissolia fruticosa; chenek', ep<br />

Nopalea cochenillifera; petok<br />

Notholaena candida; tzib<br />

Notholaena sinuata; tzib<br />

Nothoscordum bivalve; tu(1)<br />

Notiochelidon pileata; jav(2), jep<br />

Nyctidromus albicollis; kavayero<br />

Ocimum americanum; arvajaka,<br />

arveja<br />

Ocimum basilicum; arvajaka<br />

Ocimum micranthum; arveja<br />

Ocotea chiapensis; tzitz(2)<br />

Odontoglossum bictoniense;<br />

uch'(2)<br />

Oecopetalum mexicanum; kakav<br />

Oenothera kunthiana; oresyon,<br />

orkana<br />

Oenothera pubescens; oresyon,<br />

orkana<br />

Oenothera rosea; pox<br />

Olmeca reflexa; bix<br />

Olmediella betschleriana; k'ol(2)<br />

Operculina pinnatifida; pik'ok'<br />

Operculina pteripes; puyu`<br />

Oplismenus burmanni; isim, tzuk<br />

Opuntia ficus-indica; petok<br />

Opuntia pubescens; choris, ch'ix<br />

Opuntia sp.; petok<br />

Oreopanax capitatus; kaj<br />

Oreopanax peltatus; jabnal<br />

Oreopanax xalapensis; jabnal<br />

Oreophasis derbianus; tab(1)<br />

Origanum vulgare; oregano<br />

Ortalis vetula; vokoto<br />

Orthogeomys grandis; ba(1)<br />

Orthosanthus chimborascensis<br />

var. centro-americanus; pech'<br />

Oryza sativa; `; aros<br />

Ostrya virginiana var.<br />

guatemalensis; tz'utuj<br />

Otatea fimbriata; bix<br />

Otus barbarus; tzurukuk<br />

Oxalis albicans; val<br />

Oxalis corniculata; val<br />

Oxalis frutescens ssp.<br />

angustifolia; pox, val<br />

Oxalis galeottii; val<br />

Oxalis latifolia; val<br />

Oxybelis aeneus; chon(2)<br />

Pachychilus indiorum; puy, xuti<br />

Pachyptera hymenaea; axux<br />

Pachyrrhizus erosus; chenek',<br />

jikamo<br />

Pachyrrhizus strigosus; chenek',<br />

jikamo<br />

Pachyrrhizus vernalis; jikamo<br />

Pachythamnus crassirameus;<br />

ch'a(5)<br />

Panicum bulbosum; sakaton<br />

Panicum maximum; sakaton<br />

Panthera onca; bolom<br />

Panus sp.; chikin, kachucha<br />

Papaver somniferume; amapola<br />

Papilionidae; bul(2)<br />

Parathesis chiapensis; k'os(2)<br />

Parietaria debilis; ik<br />

Parmentiera aculeata; chachi`<br />

Parthenium hysterophorus;<br />

kulantu<br />

Parthenocissus quinquefolia;<br />

ve`(1)<br />

Paspalum botterii; akan<br />

Paspalum plicatulum; akan<br />

Passiflora filipes; kranata<br />

Passiflora foetida; kranata<br />

Passiflora ligularis; kranata<br />

Passiflora pavonis; kranata<br />

Passiflora sexiflora; te`(1)<br />

Passiflora subpeltata; kranata<br />

Pavonia schiedeana; talaj<br />

Pectis prostrata; tzitz(2)<br />

Pedilanthus tithymaloides; ama,<br />

piyon<br />

Pelargonium hortium; tzoj(1)<br />

Penelope purpurescens; ik'(2)<br />

Pennisetum purpureum; meno<br />

Peperomia campylotropa;<br />

sentavo<br />

Peperomia deppeana; vix(1)<br />

Peperomia galioides; vix(1)<br />

Peperomia heterodoxa; vix(1)<br />

Peperomia humilis; vix(1)<br />

Peperomia liebmannii; vix(1)<br />

Peperomia quadrifolia; vix(1)<br />

Pepsis sp.; k'ak'<br />

Peromyscus ssp.; sak<br />

Persea americana var.<br />

drymifolia; tzitz(2)<br />

Persea donnell-smithii; oven<br />

Persea scheideana; chin(1)<br />

Perymenium ghiesbreghtii; k'on<br />

Perymenium grande var.<br />

nelsonii; top'ol<br />

Petastoma patelliferum; te`(1)<br />

Peteravenia phoenicolepis;<br />

ak'ubal<br />

Petiveria alliacea; soro<br />

Petrochelidon fulva; jav(2)<br />

Petroselinum crispum; kulantu<br />

Phanerophlebia remotispora;<br />

tzib<br />

Phaseolus coccineus; botil,<br />

chenek'<br />

Phaseolus coccineus ssp.<br />

darwinianus; chenek'<br />

Phaseolus lunatus; chenek'<br />

Phaseolus vulgaris; chenek'<br />

Pheucticus ludovicianus; loro<br />

Philodendron hederaceum; at(1),<br />

noch'<br />

746


Philodendron radiatum; noch'<br />

Philodendron tripartitum; noch'<br />

Philodendron warscewiczii; noch'<br />

Phlebodium aureum; tzib<br />

Phloeoceastes guatemalensis;<br />

kalpintero<br />

Pholiata sp.; chechev, yuy<br />

Phoradendron annulatum; nok'ol<br />

Phoradendron falcatum; nok'ol<br />

Phoradendron nervosum; nok'ol<br />

Phoradendron quadrangulare;<br />

nok'ol<br />

Phoradendron robustissimum;<br />

nok'ol<br />

Phragmites australis; aj(1)<br />

Phyllanthus grandifolius; k'ol(2)<br />

Phyllanthus mcvaughii; pox<br />

Phylloporus sp.; p'ok<br />

Phyllotopsis sp.; kusum<br />

Phymosia rosea; tz'oban<br />

Physa berendti; at(1)<br />

Physalis ixocarpa; chichol<br />

Phytolacca icosandra; ob(1)<br />

Phytolacca rugosa; ob(1)<br />

Piaya cayana; z'eja`<br />

Picramnia tetramera; ventex<br />

Pilea microphylla; pim<br />

Pimenta dioica; pimenta<br />

Pinaropappus spathulatus var.<br />

chiapensis; pox<br />

Pinguicula moranensis; pox<br />

Pinus ayacahuite; toj(2)<br />

Pinus michoacana; toj(2)<br />

Pinus montezumae var. rudis;<br />

toj(2)<br />

Pinus oocarpa; toj(2)<br />

Pinus pseudostrobus; toj(2)<br />

Pinus teocote; toj(2)<br />

Piper amalgo; mumun<br />

Piper auritum; mumun<br />

Piper decurrens; mumun<br />

Piper hispidum; mumun<br />

Piper jacquemontium; mumun<br />

Piper marginatum; mumun<br />

Piper nigrum; pimenta<br />

Piper tuberculatum; mumun<br />

Pipilo erythropthalmus; k'ov<br />

Piptochaetium virescens; ne<br />

Piptothrix areolaris; jom(1)<br />

Piqueria pilosa; chichik'uy<br />

Piqueria trinervia; chichik'uy<br />

Piscidia carthagenensis; barsin<br />

Pisonia aculeata; krus<br />

Pisonia macranthocarpa; krus<br />

Pistacia mexicana; chenek',<br />

poj(1)<br />

Pisum sativum; chenek'<br />

Pitangus sulphuratus; ch'ituri`<br />

Pitcairnia breedlovei; ech'(2)<br />

Pitcairnia calderonii; ech'(2)<br />

Pitcairnia heterophylla; ech'(2)<br />

Pithecoctenium crucigerum; at(1)<br />

Pituophis lineaticollis; chon(2)<br />

Plantago australis; ok'(1)<br />

Plantago linearis; chintuli`<br />

Plantago major; ok'(1)<br />

Platanus mexicana; jach'ub<br />

Platymiscium dimorphandrum;<br />

lumpisera<br />

Pleopeltis munchii; tzib<br />

Pleurotus sp.; sak<br />

Pluchea odorata; sitit<br />

Plumeria alba; patax<br />

Plumeria rubra; patax<br />

Pluteus cervinus; chechev<br />

Podilymbus podiceps; tzak<br />

Poeppigia procera; molino<br />

Polioptila albiloris; pich'(2)<br />

Polioptila caerulea; tz'in(1)<br />

Polistes sp.; chak(3), ovixpo(1)<br />

Polyclathra cucumerina; xe<br />

Polygala chiapensis; pox<br />

Polygala costaricensis; pox,<br />

yox(1)<br />

Polygonum portoricense; at(1)<br />

Polygonum punctatum; at(1),<br />

nich<br />

Polypodium adelphum; tzib<br />

Polypodium alfredii; tzib<br />

Polypogon elongatus; akan<br />

Polypogon semiverticillata;<br />

ve`(1)<br />

Polypogon viridis; akan<br />

Polyporus pergamenus; kusum<br />

Polyporus versicolor; kusum<br />

Polyporus sp.; kusum<br />

Polystichum distans; tzib<br />

Popilius sp.; chon(2)<br />

Portulaca oleracea; bertulaka<br />

Potentilla staminea; k'on<br />

Potos flavus; uy(1)<br />

Pouteria campechiana; no`chi`<br />

Pouteria mammosa; ja`as<br />

Prionosciadium nelsonii; ama<br />

Priva aspera; pom(2)<br />

Priva lappulacea; nap'<br />

Procyon lotor; me`(2), napach<br />

Prunus armeniaca; turasnu<br />

Prunus domestica; sirvela<br />

Prunus persica; prixku`, turasnu<br />

Prunus serotina; chix<br />

Psaltriparus minimus; tz'ir<br />

Pseudobombax ellipticum; mail<br />

Pseudomyrmex ferruginea;<br />

chon(2)<br />

Psidium guajava; potov<br />

Psidium guineense; potov<br />

Psilocybe sp.; at(1)<br />

Psilorhinus mexicanus; ik'(2,<br />

ma`(1),<br />

Psittacanthus calyculatus; nok'ol<br />

Psychotria erythrocarpa; pox<br />

Ptilogonys cinereus; p'okoyo`,<br />

tok(1), t'ok(1), ulixpipi`<br />

Punica granatum; kranata<br />

Pyllophacer sp.; kumum<br />

Pyrogocorypha sp.; kochi`<br />

Pyrus communis; pelex<br />

Pyrus pyrifolia; pelex<br />

Quassia amara; te`(1)<br />

Quercus acutifolia; tz'otz'op<br />

Quercus candicans; sap(2)<br />

Quercus castanea; chikin<br />

Quercus crassifolia; batz'i<br />

Quercus crispipilus; chikin<br />

Quercus elliptica; chikin<br />

Quercus laurina; chikin<br />

Quercus oleoides; chikin<br />

Quercus peduncularis; tulan<br />

Quercus polymorpha; tulan<br />

Quercus rugosa; tulan<br />

Quercus segoviensis; tulan<br />

Rana pipiens; me`(2), rana<br />

Randia aculeata; boch, ch'ix<br />

Randia cinerea; boch<br />

Ranunculus petiolaris; k'ojom<br />

Rapanea juergensenii; tilil<br />

Raphanus sativus; alavanux<br />

Rattus rattus; ch'o<br />

Rauvolfia tetraphylla; ojov,<br />

ve`(1)<br />

Rhamnus mucronata; pox<br />

Rheedia edulis; luchamaria<br />

Rhipidocladum bartlettii; chan(2)<br />

Rhipidocladum pittieri; chan(2)<br />

Rhus schiediana; poj(1)<br />

Rhus terebinthifolia; poj(1)<br />

Rhyncelytrum repens; tzoj(1)<br />

Rhynchosia discolor; chenek'<br />

Rhynchosia minima; chenek'<br />

Rhynchosia piramidalis; chenek'<br />

Rhynchospora ciliata; krus<br />

Ricinus communis; ch'upak'<br />

Rivina humilis; unen<br />

Rondeletia sp.; k'as, tut<br />

Rorippa nasturtium-aquaticum;<br />

bero<br />

Rorippa x sterilis; bero<br />

Rosa banksiae; roxa<br />

Rosa chinensis; roxa<br />

747


Rosa multiflora; roxa<br />

Rosa roxburghii; roxa<br />

Rubus adenotrichus; makom<br />

Rubus coriifolius; makom<br />

Rubus eriocarpus; xot<br />

Rubus fagifolius; makom<br />

Rubus humistratus; makom<br />

Rubus irasuensis; makom<br />

Rubus sapidus; makom<br />

Rubus trilobus; nuk'<br />

Ruellia hookeriana; kampana<br />

Ruellia inundata; tentzun<br />

Ruellia nudiflora; kampana<br />

Ruellia parva; k'as<br />

Rumex crispus; ya(1)<br />

Rumex obtusifolius; ya(1)<br />

Russellia sarmentosa; k'as<br />

Russula sp.; bil, chechev, p'ok,<br />

yuy<br />

Ruta graveolens; lula<br />

Sabal mexicana; palma<br />

Sabazia sarmentosa; markarita<br />

Saccharum officinarum; vale`<br />

Sageretia elegans; ox(1)<br />

Salix babylonica; tok'oy<br />

Salix bonplandiana; tok'oy<br />

Salix humboldtiana; tok'oy<br />

Salix taxifolia; tok'oy<br />

Salvia chiapensis; pom(2)<br />

Salvia coccinea; pom(2)<br />

Salvia excelsa; pom(2)<br />

Salvia holwayi; pom(2)<br />

Salvia karwinskii; pom(2)<br />

Salvia lasiantha; latz<br />

Salvia lavanduloides; pox<br />

Salvia mexicana; ch'u<br />

Salvia microphylla; mixto<br />

Salvia misella; alavena, nap'<br />

Salvia polystachya; pom(2)<br />

Salvia purpurea; pom(2)<br />

Salvia reptans; pom(2)<br />

Salvia rubiginosa; pom(2)<br />

Salvia tilliifolia; noch<br />

Salvia urica; pom(2)<br />

Sambucus canadensis; chij(2)<br />

Sambucus mexicana; chij(2)<br />

Sanvitalia procumbens; k'on<br />

Sarcoramphus papa; xulem<br />

Sarcostemma bilobum; ch'i,<br />

pojov<br />

Satureja brownei; yox(1)<br />

Satureja mexicana; ol(2)<br />

Saurauia oreophila; ajo`<br />

Saurauia scabrida; ajo`<br />

Sayornis nigricans; ik'(2)<br />

Scardafella inca; pulivok,<br />

soltaro, toltora<br />

Sceloporus malachiticus; okotz<br />

Schizocarpon attenuatum; xe<br />

Schkuhria pinnata; vo`tus<br />

Schoenocaulon officinale; pech'<br />

Schoepfia vacciniflora; ch'it(3)<br />

Schrankia leptocarpa; leb<br />

Scirpus californicus; oy(2),<br />

puj(1)<br />

Scirpus validus; oy(2), puj(1)<br />

Sciurus deppei; chuch(1))<br />

Scleria bourgeaui; limon<br />

Scleria hirtella; limon<br />

Scleria pterota; limon<br />

Sclerocarpus uniserialis; k'on<br />

Scutellaria dumetorum; alavena<br />

Sechium edule; ch'um<br />

Sedum guatemalense; pim<br />

Sedum praealtum; pim<br />

Selaginella pallescens; xan(2)<br />

Selenicereus grandiflorus; ne<br />

Senecio salignus; chilkat<br />

Senna atomeria; chenek'<br />

Senna cobanensis; yox(1)<br />

Senna hirsuta var. hirta; chenek'<br />

Senna occidentalis; olnob<br />

Senna pallida; chenek', olnob ,<br />

yox(1),<br />

Senna skinneri; olnob, yox(1)<br />

Senna tonduzii; yox(1)<br />

Senna uniflora; chenek'<br />

Serjania psilophylla; te`(1)<br />

Serjania triquetra; tz'usub<br />

Sesamum indicum; jonjolin<br />

Sesbania emerus ; inojo<br />

Setaria geniculata; tzuk<br />

Setaria gracilis; isim<br />

Setariopsis auriculata; tzuk<br />

Setophacer picta; tzoj(1)<br />

Sialia sialis; yox(1)<br />

Sialia sialis ; /Pat Osil/ kere(1)<br />

Sicyos microphyllus; ch'um, xe<br />

Sida acuta; sat<br />

Sida barclayi; sat<br />

Sida rhombifolia; sat<br />

Siegesbeckia jorullensis; nap'<br />

Sigmodon hispidus saturatus;<br />

ch'o<br />

Simsia grandiflora; saju'<br />

Simsia sanguinea; pilix<br />

Sisyrinchium angustissimum;<br />

pech'<br />

Sisyrinchium convolutum; pech'<br />

Sisyrinchium scabrum; nich,<br />

pech'<br />

Sisyrinchium tinctorium; pech'<br />

Sitophilus ordinarius; chon(2)<br />

Sitophilus zeamais; chon(2)<br />

Smallanthus oaxacanus; k'ail<br />

Smilax bona-nox; karos<br />

Smilax domingensis; sik'ol<br />

Smilax jalapensis; karos<br />

Smilax mollis; t'ut'(1)<br />

Smilax subpubescens; t'ut'(1)<br />

Sobralia decora; me`(2)<br />

Solanum aligerum; sat<br />

Solanum americanum; unen<br />

Solanum angustifolium; e(2)<br />

Solanum brachystachys; sat,<br />

tu(1)<br />

Solanum cervantesii; sat<br />

Solanum chrysotrichum; k'ux(3)<br />

Solanum erianthum; moy<br />

Solanum lanceolatum; k'ux(3)<br />

Solanum mammosum; chu`(1)<br />

Solanum morelliforme; isak'<br />

Solanum muricatum; pepino<br />

Solanum nudum; tu(1)<br />

Solanum torvum; k'ux(3)<br />

Solanum tuberosum; isak'<br />

Sonchus asper; chikaryo<br />

Sonchus oleraceus; chikaryo<br />

Sorex sp.; ch'o<br />

Sorghum bicolorr; tukum<br />

Sorghum jalapense; sakaton<br />

Spigelia humboldtiana; sat<br />

Spigelia nicotianaeflora; pox<br />

Spilanthes americana; chak'ak'<br />

Spilanthes ocymifolia; vach'<br />

Spilogale angustifrons; poyoy<br />

Spinus notatus; ch'ik(2), ch'iv(2),<br />

tz'ir<br />

Spiranthes aurantiaca; ok'(1)<br />

Spiranthes cinnabarina; ok'(1)<br />

Spondias mombin; jovos(1),<br />

po`on<br />

Spondias purpurea; po`on<br />

Sporobolus indicus; isim<br />

Spreckelia formosissima; asasena<br />

Stachys coccinea; ten<br />

Stachys radicans; abnal<br />

Stachytarpheta cayennensis;<br />

arvajaka<br />

Stanhopea ssp.; uch'(2)<br />

Stelgidopteryx ruficollis; jav(2)<br />

Stemmadenia eubracteata; choch<br />

Stemmadenia obovata; choch<br />

Stenocereus eichlamii; oy(2)<br />

Stenophysa nitens; pox, puy<br />

Sterculia apetala; kastanya<br />

Stereum hirsutum; kusum<br />

Stereum sp.; kusum<br />

Stevia caracasana; ak'ubal<br />

Stevia connata; ak'ubal, mes<br />

Stevia lucida; ch'a(5), pox<br />

748


Stevia ovata; ak'ubal, ch'a(5)<br />

Stevia polycephala; ch'a(5), pox<br />

Stevia serrata; ak'ubal, ch'a(5)<br />

Stigmaphyllon humboldtianum;<br />

pepen<br />

Stillingia acutifolia; ojov<br />

Stipa ichu; ne<br />

Streptoprocne zonaris; jav(2)<br />

Struthanthus deppeanus; nok'ol<br />

Struthanthus tacanensis; nok'ol<br />

Styrax argentum; ja`as, tzitz(2)<br />

Suillus sp.; sekub, yuy<br />

Swietenia humilis; kovana<br />

Sylvilagus floridanus; t'ul<br />

Symplocos limoncillo; ik'(2),<br />

paxamum<br />

Symplocos vernicosa; ik'(2),<br />

paxamum<br />

Synardisia venosa; k'os(2)<br />

Syngonium neglectum; noch'<br />

Syngonium podophyllum; noch'<br />

Syngonium salvadorense; noch'<br />

Synoeca surinama; kitaron<br />

Syzgium jambos; potov<br />

Tabanus sp.; koch(2)<br />

Tabebuia rosea; ojov<br />

Tagetes elongata; vo`tus<br />

Tagetes erecta; vo`tus<br />

Tagetes filifolia; tzitz(2)<br />

Tagetes lucida; tzitz(2)<br />

Tagetes nelsonii; tzis<br />

Talinum paniculatum; bertulaka<br />

Talinum triangulare; bil<br />

Tamandua tetradactyla; tz'ub<br />

Tamarindus indica; tamarin<br />

Tanecetum parthenium; jaral,<br />

volita<br />

Tangavius aeneus; bak<br />

Tapirus bairdii; tzemen<br />

Taraxacum officinale; putz<br />

Taxodium mucronatum; k'isis<br />

Tayassu tajacu; chitom, juy<br />

Tecoma stans; putz<br />

Tephrosia cinerea; olnob<br />

Ternstroemia lineata ssp.<br />

chalicophila; k'ox(2)<br />

Ternstroemia oocarpa; k'ox(2)<br />

Tetragonia expansa; espinaka<br />

Thalictrum guatemalense; ama,<br />

tuturu<br />

Thelypteris deflexa; tzib<br />

Thelypteris oligocarpa; tzib<br />

Thelypteris resinifera; tzib<br />

Thelypteris rudis; tzib<br />

Theobroma bicolor; kokov<br />

Thevetia ovata; choch<br />

Thevetia plumeraefolia; choch<br />

Thryothorus modestus; k'ak'<br />

Thuidium delicatulum; tzon<br />

Thymus vulgaris; tomyo<br />

Tigridia chiapensis; jol(2),<br />

koy(2)<br />

Tigridia hallbergii; jol(2), koy(2)<br />

Tigridia pavonia; jol(2), koy(2)<br />

Tillandsia butzii; ech'(2)<br />

Tillandsia capitata; ech'(2)<br />

Tillandsia caput-medusae;<br />

ech'(2)<br />

Tillandsia dasyliriifolia; ech'(2)<br />

Tillandsia eizii; ech'(2)<br />

Tillandsia fasciculata; ech'(2)<br />

Tillandsia flabellata; ech'(2)<br />

Tillandsia guatemalensis; ech'(2)<br />

Tillandsia plumosa; ech'(2)<br />

Tillandsia rodrigueziana; ech'(2)<br />

Tillandsia seleriana; ech'(2)<br />

Tillandsia usneoides; tzon<br />

Tillandsia vicentina; ech'(2)<br />

Tillandsia violacea; ech'(2)<br />

Tinantia erecta; tz'emeni`<br />

Tithonia diversifolia; sun<br />

Tithonia longiradiata; sun<br />

Tithonia rotundifolia; sun<br />

Tithonia tubaeformis; sun<br />

Tityra semifasciata; jovos(2)<br />

Toxicodendron radicans; matal<br />

Tradescantia crassifolia;<br />

tz'emeni`<br />

Tradescantia guatemalensis;<br />

tz'emeni`<br />

Tragia nepetifolia; la(2)<br />

Trema micrantha; vax(2)<br />

Tremella sp.; xok(2)<br />

Tricholoma sp.; bil, chechev,<br />

k'abix<br />

Trifolium amabile; pitzak'<br />

Trifolium repens; pitzak'<br />

Trigona sp.; pom(2)<br />

Trimorphodon biscutatus;<br />

chon(2)<br />

Tripogandra angustifolia;<br />

tz'emeni`<br />

Tripogandra disgrega; tz'emeni`<br />

Tripogandra grandiflora;<br />

tz'emeni`<br />

Tripogandra montana; tz'emeni`<br />

Tripsacum laxum; ximo`<br />

Tripsacum manisuroides; ximo`<br />

Triticum aestivum; triko<br />

Triumfetta polyandra; uch'(1)<br />

Triumfetta dumetorum; uch'(1)<br />

Triumfetta grandiflora; uch'(1)<br />

Triumfetta semitriloba; uch'(1)<br />

Triumfetta speciosa; uch'(1)<br />

Trixis inula; chilkat<br />

Troglodytes musculus; k'ak'<br />

Trogon citreolus; k'ak'<br />

Trogon mexicanus; k'ak'<br />

Turdus assimilis; meu`<br />

Turdus grayi; ch'ix<br />

Turdus infuscatus; ch'ix<br />

Turdus rufitorques; ch'ix<br />

Turnera diffusa; pox<br />

Turnera ulmifolia; sat<br />

Tylomys bullaris; ch'o<br />

Typha domingensis; puj(1)<br />

Tyrannus melancholicus; ch'ituri`<br />

Tyrannus verticalis; ch'ituri`,<br />

poj(1)<br />

Tyto alba; xoch'<br />

Ulmus mexicana; tz'utuj<br />

Urera caracasana; la(2)<br />

Urocyon cinereoargenteus; vet<br />

Urtica chamaedryoides; la(2)<br />

Urvillea ulmacea; tz'usub<br />

Ustulina sp.; t'ot'<br />

Vaccinium confertum; ojov<br />

Valeriana densiflora; voy(1)<br />

Valeriana sorbifolia; ama, voy(1)<br />

Valeriana urticaefolia; voy(1)<br />

Verbena carolina; alavena,<br />

pem(2)<br />

Verbena litoralis; pem(2)<br />

Verbesina hypsela; nom<br />

Verbesina perymenioides; nom<br />

Verbesina punctata; nom<br />

Verbesina steyermarkii; nom<br />

Verbesina turbascensis; nom<br />

Vernonia deppeana; sitit<br />

Vernonia leiocarpa; xolom<br />

Vernonia oaxacana; sitit<br />

Vespula sp.; akov, chon(2), k'on,<br />

muy(2)<br />

Viburnum hartwegii; atz'am<br />

Viburnum jucundum; tzotz(1)<br />

Vicia faba; chenek'<br />

Vigna umbelata; chenek'<br />

Vigna unguiculata; chenek'<br />

Vigna vexillata; chenek'<br />

Viguiera dentata; ok(1), pilix<br />

Villadia albiflora; pox<br />

Vinca major; bioleta<br />

Viola nannei; bioleta<br />

Viola odorata; bioleta<br />

Vitis bourgaeana; tz'usub<br />

Vitis tiliifolia; tz'usub<br />

Vitis vinifera; uva<br />

Vriesea breedlovei; ech'(2)<br />

Vriesea werckleana; ech'(2)<br />

Waltheria americana; sat<br />

Wigandia urens; la(2)<br />

749


Wigandia urens var. caracasana;<br />

la(2)<br />

Wilsonia pusilla; ch'ik(2)<br />

Wimmeria pubescens; pinto<br />

Woodwardia spinulosa; tzib<br />

Xanthosoma robustum; pok'ok'<br />

Xanthosoma violacaeum; pi<br />

Xanthoura yncas; jex<br />

Xerocomus subtomentosus; sekub<br />

Ximenia americana; po`on<br />

Xiphocolaptes<br />

promeropirhyncus; tuktuk<br />

Xylaria sp.; isim<br />

Xylocopa sp.; von<br />

Xylosma flexuosum; isim<br />

Xylosma intermedium; ch'it(3),<br />

isim<br />

Xylosma quichense; isim<br />

Yucca elephantipes; kaxlan<br />

Zantedeschia aethiopica;<br />

kartucho<br />

Zanthoxylum culantrillo; ich'ak<br />

Zanthoxylum foliosum; ich'ak<br />

Zea mays; ix<br />

Zenaida asiatica; kulajte`<br />

Zenaidura macroura; kulajte`,<br />

tzuin<br />

Zephyranthes brevipes; nich<br />

Zephyranthes carinata; nich<br />

Zeugites americana var.<br />

mexicanus; k'otox<br />

Zeugites munroana; konejo<br />

Zingiber officinale; xenxerva<br />

Zinnia elegans; nich<br />

Zonotrichia capensis; chinchon<br />

Zopherus sp.; vay<br />

750

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!