Dzięgiel (roślina)
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Dzięgiel, arcydzięgiel[5][6] (Angelica L.) – rodzaj bylin z rodziny selerowatych. Należy do niego ok. 110[7][8]–116[9] gatunków roślin. Występują głównie w chłodniejszych rejonach północnej półkuli[10], w całej Europie i Azji, a w Ameryce Północnej w Kalifornii. Poza tym pięć gatunków endemicznych rośnie na nowej Zelandii[8]. Duże zróżnicowanie gatunkowe występuje w Chinach, w których rośnie 45 gatunków, z czego 32 to endemity[11]. W Polsce występują dwa gatunki – dzięgiel leśny (A. silvestris) i dzięgiel litwor (A. archangelica)[5]. W szerokim ujęciu systematycznym rodzaju włączane są tu gatunki z rodzaju starodub Ostericum wraz z występującym w Polsce starodubem łąkowym (O. palustre ≡ A. palustris)[9].
Dzięgiel leśny | |||||
Systematyka[1][2] | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Podkrólestwo | |||||
Nadgromada | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Nadklasa | |||||
Klasa | |||||
Nadrząd | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj |
dzięgiel | ||||
Nazwa systematyczna | |||||
Angelica L. Sp. Pl. 250. 1 Mai 1753 | |||||
Typ nomenklatoryczny | |||||
| |||||
| |||||
|
Niektóre gatunki mają znaczenie użytkowe jako rośliny jadalne, lecznicze i ozdobne. Jadane jako warzywa są liście i ogonki liściowe dzięgla litwora, a łodygi tego gatunku są kandyzowane i stosowane jako dodatek do ciast. Roślina ta wykorzystywana jest także do aromatyzowania alkoholi[7]. Uprawiane są jako rośliny ozdobne dzięgiel purpurowy A. atropurpurea[6] i Angelica gigas, ozdobne z powodu ciemnofioletowych kwiatów[8]. Dzięgiel chiński A. sinensis wykorzystywany jest w ziołolecznictwie[7].