Skip to main content
x

نام علمی :

Prangos uloptera DC.

نام فارسی :

جاشیر، باله، وایه، خرکول

خانواده :

Apiaceae

نام عربی :

2n :  

MBG:G11,12

نام انگلیسی :

نام فرانسوی :

 

 

نوع رویشگاه :

مناطق ایران و تورانی

 

 

ارزش کاربری :

علوفه ای

 

 

 نوع خاک :

آهکی
صخره ای
قلوه سنگی

 

 

توپوگرافی  :

کوهستان

 

 

اکوسیستم :

مناطق استپی

 

 

شماره شناسه  :

4

 

 

وضعیت تهدید :

توصیف گونه :

گياه علفی چند ساله که به 50 تا 80 سانتیمتر ارتفاع می رسد. ‌ساقه ها افراشته و بسیار منشعب می باشند. قاعده ساقه پوشش متراکمی از الیاف حاصل از بقاياي برگ هاي قدیمی دارد. برگ ها متناوب و شانه ای بخش هستند. برگ هاي قاعده ای بزرگ و دارای دمبرگ پهن و غشایی و پهنکی تخم مرغي-دایره ای می باشند. غلاف اغلب مشخص و توسط گره ای از دمبرگ جدا می شود. پهنک چندين بار شانه ای بخش است و لوب های انتهايي بی کرک يا کمي زبر و نخي –خطي، طول لوب ها از 10 تا 25 و عرض آنها از 0/75 تا 1 میلیمتر متغیر می باشد. برگ هاي ساقه ای بي دمبرگ و چندین بار شانه ای بخش هستند. لوب های انتهایي پهنک از لوب های برگ هاي قاعده ای بلندترند. گل آذین چتر مرکب که چترها 12 تا 20 شعاع دارند. چترهای انتهایی معمولاًدارای گل های نرماده اما چترهای جانبی گل هانرماده یا نر دارند. برگه ها و برگک های گریبانی به تعداد زیاد در چتر‌ها و چترک ها وجود دارند و شکل آنها خطي- نیزه ای است. کاسبرگ ها مشخص یا نامشخص هستند. گلبرگ ها زرد یا به ندرت سفید رنگ و سطح پشتی آنها کرک دار‌ یا بدون کرک هستند. ميوه شیزوکارپ مستطيلي-استوانه ای، متقارن و تقریباً به پشت فشرده، دم میوه بلند و واجد 2 مریکارپ به طول 15 تا 18 میلیمتر می باشد. مریکارپ ها در سطح داخلی غالباً واژ‌تخم مرغی هستند و در سطح پشتی دارای 5 بال سفید می باشند. بال ها در قاعده اسفنجي و غشایي اند و 8 تا 10 چين ظريف و پهنایی برابر با پهناي ميوه بدون بال دارند. این گیاه در اراضی تپه ماهوری تا کوهستانی شمال، شمال غرب، غرب و مرکز کشور و در محدوده منطقه ایران و توران رویش دارد. گستره ارتفاعی گیاه 1200 تا 3950 متر از سطح دریا و فصل گل و میوه دهی آن اواخر بهار تا اواسط تابستان است. این گونه بومی ایران است. از زمان های قدیم برای درمان لکوپلاکیا، اختلالات گوارشی استفاده می شود. عصاره این گونه خواص ضد باکتریایی بالایی در برابر استافیلوکوک اورئوس و باسیلوس سوبتیلیس به نمایش می‌گذارد. خاصیت آنتی اکسیدان متوسطی دارد و به شدت سمی می باشد. مطالعات نشان می دهد پتانسیل بیولوژیکی بالای این گونه مربوط به حضور کومارین‌ها در ریشه های این گیاه است.  

 

 

 

 

نمودار فنولوژی

Prangos uloptera - Apiaceae

وضعیت پراکندگی در ایران  :

مازندران، کردستان، آذربایجان، همدان، لرستان، اصفهان، یاسوج، چهارمحال و بختیاری، فارس، تهران

 پراکندگی جغرافیایی :

آسیای مرکزی، ترکمنستان، افغانستان، ایران، قفقاز، ترکیه، عراق.

 گونه

 :

Prangos uloptera DC.

پراکندگی ایران

Prangos uloptera - Apiaceae

پراکندگی موته

Prangos uloptera - Apiaceae

منابع :   

Boissier, E. 1872. Flora Orientalis. Vol 2. P. 940.

ارتقاء امنیت وب با وف بومی