Wilczypieprz
 Morfologia gatunku T. passerina | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
wilczypieprz | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Thymelaea Mill. Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754 (nom. cons.)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
T. sanamunda All.[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Wilczypieprz (Thymelaea Mill.) – rodzaj roślin z rodziny wawrzynkowatych (Thymelaeaceae). Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajdują się co najmniej 34 gatunki o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy kolejnych 14 taksonów ma status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)[5]. Występuje naturalnie w klimacie umiarkowanym półkuli północnej[6], w południowej, środkowej i wschodniej Europie, północnej Afryce i południowo-zachodniej oraz środkowej Azji, poza tym introdukowane do południowej Australii i Ameryki Północnej[7]. W Polsce w naturze spotykany jest tylko wilczypieprz roczny (Thymelaea passerina)[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Rośliny jednoroczne, rzadziej półkrzewy lub krzewy, w górnej części silnie rozgałęzione[7], osiągające do 6 m wysokości[9]. Pędy nagie lub rzadko owłosione[9].
- Liście
- Skrętoległe, skupione za młodu i często wówczas przylegające do łodygi, krótkoogonkowe lub siedzące. Blaszki równowąskie i równowąsko-lancetowate[9][7].
- Kwiaty
- Rozwijają się pojedynczo lub w pęczkach w szczytowej części pędu w kątach liści, siedzące lub krótkoogonkowe. Kwiaty czterokrotne, jedno- lub obupłciowe. Działki kielicha trwałe, żółtawe i żółtawo-zielone. Płatki korony zredukowane. Pręcików 8, w dwóch okółkach. Zalążnia jednokomorowa, szyjka słupka krótka, znamię główkowate, brodawkowate[9][7].
- Owoce
- Torebki, początkowo zielone, potem czerniejące, zamknięte w trwałym hypancjum i kielichu[9].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
- Rodzaj z plemienia Daphneae, podrodziny Thymelaeoideae, rodziny wawrzynkowatych Thymelaeaceae, będącej jedną ze starszych linii rozwojowych rzędu ślazowców, kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta )[2][10].
- Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993-1999)
- Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Malvanae Takht., rząd wawrzynkowce, podrząd Thymelaeinae Willk., rodzina wawrzynkowate (Thymelaeaceae Juss.), podrodzina Thymelaeoideae Burnett, plemię Thymelaeae Endl., rodzaj wilczypieprz (Thymelaea Mill.)[11].
- Lista gatunków[5]
- Thymelaea antiatlantica Maire
- Thymelaea argentata (Lam.) Pau
- Thymelaea aucheri Meisn.
- Thymelaea broteriana Cout.
- Thymelaea bulgarica Cheshm.
- Thymelaea calycina (Lapeyr.) Meisn.
- Thymelaea cilicica Meisn.
- Thymelaea × conradiae Aboucaya & Medail
- Thymelaea coridifolia (Lam.) Endl.
- Thymelaea dioica (Gouan) All.
- Thymelaea gattefossei Kit Tan
- Thymelaea granatensis (Pau) Lacaita
- Thymelaea gussonei Boreau
- Thymelaea hirsuta (L.) Endl.
- Thymelaea lanuginosa (Lam.) Ceballos & C.Vicioso
- Thymelaea lythroides Barratte & Murb.
- Thymelaea mesopotamica (C.Jeffrey) B.Peterson
- Thymelaea microphylla Meisn.
- Thymelaea myrtifolia (Poir.) D.A.Webb
- Thymelaea nitida (Vahl) Endl.
- Thymelaea passerina (L.) Coss. & Germ. – wilczypieprz roczny
- Thymelaea procumbens A.Fern. & R.Fern.
- Thymelaea pubescens (L.) Meisn.
- Thymelaea putorioides Emb. & Maire
- Thymelaea ruizii Loscos ex Casav.
- Thymelaea salsa Murb.
- Thymelaea sanamunda All.
- Thymelaea sempervirens Murb.
- Thymelaea subrepens Lange
- Thymelaea tartonraira (L.) All.
- Thymelaea tinctoria (Pourr.) Endl.
- Thymelaea villosa (L.) Endl.
- Thymelaea virescens Meisn.
- Thymelaea virgata (Desf.) Endl.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
- ↑ a b c Thymelaea. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2016-07-18]. (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-09-15].
- ↑ a b Thymelaea. The Plant List. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).
- ↑ D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 713. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).
- ↑ a b c d Yinzheng Wang, Lorin I. Nevling, Michael G. Gilbert: Thymelaea Miller. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-06-10].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 192, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b c d e Lorin I. Nevling Jr., Kerry Barringer: Thymelaea Miller. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-06-10].
- ↑ United States Department of Agriculture Agricultural Research Service: Family: Malvaceae Juss.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-19]. (ang.).
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Thymelaea. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-04-03]. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne: