Opończyk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Opończyk
Ilustracja
Opończyk szczypcowy
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

mchy

Klasa

prątniki

Podklasa

Funariidae

Rząd

opończykowce

Rodzina

opończykowate

Rodzaj

opończyk

Nazwa systematyczna
Encalypta J. Hedwig
Sp. Musc. 60. 1 Jan 1801[3]
Typ nomenklatoryczny

E. ciliata J. Hedwig[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Opończyk krętozarodniowy – zarodnie w czepkach

Opończyk[4] (Encalypta) – rodzaj mchów (prątników) z rodziny opończykowatych Encalyptaceae[2]. Obejmuje 33[5]–40 gatunków[6]. Rośliny te występują w większości na półkuli północnej, ale kilka gatunków jest szeroko rozprzestrzenionych na obszarach górskich, rosnąc na wszystkich kontynentach (w tym także na Antarktydzie) i większych wyspach oceanicznych[5][7]. W Polsce rośnie 7 gatunków z tego rodzaju[4]. Są to mchy naskalne, tworzące zbite darnie, rosnące w szczelinach skał wapiennych i bezwapiennych, także na murach[8][9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Gametofit
Rośliny jednopienne, rzadko dwupienne[9]. Tworzą często zbite darnie, niebieskozielone, matowe[8]. Łodyżki w dole pokryte chwytnikami, w przekroju trójkątne lub pięciokątne[8], gęsto ulistnione[9]. Listki wyrastają w 5 lub 8 szeregach, językowate, zakończone tępo lub z wyciągniętym żebrem. Komórki u nasady liścia hyalinowe (przejrzyste), prostokątne, poza tym sześcioboczne, silnie brodawkowate[8]. Listki z wyraźnym żebrem[8], na brzegu płaskie lub podwinięte[7]. W stanie suchym wzniesione i zwykle skręcone, w stanie wilgotnym mniej lub bardziej rozpostarte[7].
Sporofit
Seta wyrasta ze szczytu łodyżek gametofitu, jest prosto wzniesiona[7], ma zróżnicowaną długość i barwę od czerwonej, przez brązową do czarnej[5]. Zarodnia walcowata, prosto wzniesiona, gładka lub bruzdowana podłużnie, rzadziej spiralnie[8][7]. Czepek okazały, zakrywający całą zarodnię[7][5]. Wieczko z prostym i długim dzióbkiem na szczycie, odpada wraz z czepkiem[8]. Perystom pojedynczy lub podwójny. Jego zęby są płaskie, często też żeberkowane i brodawkowane[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Jeden z dwóch rodzajów z rodziny opończykowatych Encalyptaceae Schimp. z monotypowego rzędu opończykowców Encalyptales[2][4].

Wykaz gatunków[6][4]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. ↑ a b c B. Goffinet, W.R. Buck, Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2021-02-02] (ang.).
  3. ↑ a b Encalypta J. Hedwig. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-02-02].
  4. ↑ a b c d Ryszard Ochyra, Jan Żarnowiec, Halina Bednarek-Ochyra: Census Catalogue of Polish Mosses. Kraków: Polish Academy of Sciences, Institute of Botany, 2003, s. 19-20. ISBN 83-85444-84-X.
  5. ↑ a b c d Robert E. Magill: Encalyptaceae Schimper. [w:] Bryopyte Flora of North America. Vol. 27 [on-line]. eFloras.org, 2007. [dostęp 2021-02-02].
  6. ↑ a b Encalypta. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2021-02-02].
  7. ↑ a b c d e f A.J.E. Smith: The Moss Flora of Britain and Ireland. Cambridge i in.: Cambridge University Press, 2004, s. 497. ISBN 978-0-521-54672-0.
  8. ↑ a b c d e f g h Bronisław Szafran: Mchy (Musci). T. I. Warszawa: PAN, PWN, 1957, s. 260.
  9. ↑ a b c J. Mickiewicz, D. Sobotka: Zarys briologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 110.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Opończyk&oldid=69465970”