Wie hebben we daar? Het lijkt Kees van der Meiden wel, directeur van platform voor hedendaagse waarneming Noorderlicht. Wat doet hij op de Fraeylemaborg in Slochteren? ,,Een van onze sprekers is opgehouden bij de grens. Het kan nog wel even duren”, horen we hem zeggen op de toon van een man die veel wil regelen, maar niet alles in de hand heeft.

Grens? Welke grens?

Even later stapt de ogenschijnlijk olijke Hans Alders naar voren. De oud-minister en voormalig commissaris van koningin Beatrix stelt zich voor als borgheer en begint te vertellen dat de Fraeylemaborg en haar inwoners nooit hebben willen buigen voor de macht van de stad Groningen en Den Haag.

,,Het is bijna vanzelfsprekend dat wij de borg openstellen voor de presentatie van het boek In de Slochter Vrijstaat ”, vervolgt Alders. In een moeite door heet hij Adriaan Hoogendoorn welkom als president van de vrijstaat en Susan Top als bijbehorend minister voor Volkscultuur, maar vooral: reisschrijfster Jutta Koolhof en haar interviewer Auke Hulst.

Verwarring over de gelijkenis met Hanneke Kappen

Terwijl de verwarring over de gelijkenis met zangeres en presentatrice Hanneke Kappen weg ebt, wordt de indruk gewekt dat Koolhof auteur is van In de Slochter Vrijstaat . Via de zeldzaam goed geïnformeerde Hulst komen we te weten dat zij in 1984 als journalist naar een gebied trok dat zich in 1964 met geweld van Nederland heeft afgescheiden en dankzij eigen aardgas-exploitatie tot grote bloei is gekomen.

We blijken de presentatie bij te wonen van een nieuwe versie van Koolhofs boek uit de jaren tachtig. Dit keer is de uitgave rijk geïllustreerd en voorzien van noten en bijlagen, waaronder een plattegrond van de vrijstaat inclusief nationaal park Het Ruige Land, een autobumpersticker met de letters ‘VS’ en een uitklapkaart met statistische gegevens. Uitgeverij Aurora Borealis, latijn voor Noorderlicht, heeft het breed laten hangen.

Het Oera Linda-boek en Gradus J. Bosklopper

Terwijl de gedachten afdwalen naar Cornelis over de Linden, die in 1867 met het Oera Linda-boek een poging deed de Europese geschiedenis te verFriezen, en naar Bert Hadders, die in 2014 een album presenteerde met Veenkoloniale muziek afkomstig van teruggevonden bandrecorderopnamen gemaakt door Gradus J. Bosklopper, ondervraagt interviewer Hulst schrijfster Koolhof over de mythische Tonnus Klazema en legendarische Theo Aslander.

Klazema blijkt behalve zendpiraat de eerste president van de vrijstaat te zijn geweest. Koolhof omschrijft hem als promotor van het zelfstandige denken in de streek. ,,Hij was helemaal niet geïnteresseerd in geld, maar in kunst en muziek en onafhankelijkheid”, vertelt de schrijfster. Over Aslander komen we te weten dat hij als sciencefictionschrijver in het boek Toen de nacht viel over het wingewest (1982) al waarschuwde voor aardbevingen.

De ramp met flatgebouw in Slochterburen

,,We weten wat hier in 2019 is gebeurd met de ramp met flatgebouw in Slochterburen”, memoreert Hulst. Als kind van de streek wil hij van Koolhof horen of de relatie tussen de vrijstaat en Nederland is verbeterd nadat ook aan de andere kant van het Eemskanaal gasbevingen hebben plaatsgevonden. ,,Zou kunnen”, aarzelt de reisschrijfster. ,,Het voelt nog niet heel warm”, concludeert de interviewer.

Het eerste exemplaar van de heruitgave is voor Susan Top, volgens geruchten een potentieel uitstekende gedeputeerde Mijnbouw, Erfgoed & Vrijetijdseconomie voor de provincie Groningen, maar nu minister voor Volkscultuur in de Slochter Vrijstaat. Hedendaagse politiek is minstens zo verwarrend als hedendaagse literatuur. Niemand weet precies wie waar verantwoordelijk voor is. Of was.

Onschatbare bijdrage aan de lokale literatuur

Volgens Adriaan Hoogendoorn, die iets weg heeft van de vertrekkend burgemeester van Midden-Groningen, kom, hoe heet hij, moet het hoogtepunt van de middag nog komen. Het wordt bereikt als dezelfde Hoogendoorn als zittend president een ridderorde uitreikt aan Jutta Koolhof. Hoe dat staatkundig mogelijk is in een vrijstaat, is raadselachtig. ,,Voor haar onschatbare bijdrage aan de lokale literatuur”, zegt de president.

Hulst ziet het geamuseerd, maar ook wat jaloers aan. Was ik maar op het idee gekomen voor zo’n mooi boek, lijkt hij te denken. Het zijn bijna altijd anderen die met de serieuze onderscheidingen aan de haal gaan.

Dan treedt Kees van der Meiden wederom naar voren. Opnieuw laat de directeur van Noorderlicht na uit te leggen wat dat is, hedendaagse waarneming. Ter compensatie stelt hij alle aanwezigen in de Fraeylemaborg een boek, een fietsroute én een flesje Slochter Vrijstaat-bier in het vooruitzicht. Niemand klaagt. Liefhebbers van de betere mystificaties al helemaal niet.